Mô hình thu gom chất thải trong nuôi trồng thủy sản trên địa bàn phường Xuân Yên, Thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên

(04/11/2020 12:00:00 SA)

Vịnh Xuân Đài thuộc địa phận thị xã Sông Cầu, với tổng diện tích khoảng 130,45 km²,  diện tích mặt nước rộng, thoáng, kín gió và môi trường nước ổn định nên thuận lợi cho phát triển nuôi trồng thủy sản mặn, lợ trong đó hình thức nuôi lồng, bè. Đối tượng nuôi chính là tôm hùm, cá biển.  Sản lượng đạt 400 - 450 tấn/năm.

Ảnh: Thu gom chất thải trên vịnh Xuân Đài.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ô nhiễm môi trường vùng NTTS ngày càng trầm trọng, tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, bệnh sữa trên tôm hùm vẫn xảy ra ở nhiều vùng nuôi. Điển hình như thiệt hại do sự cố môi trường tháng 5 và tháng 6/2017 ở phường Xuân Yên và xã Xuân Phương (Sông Cầu) gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Đã có hơn 1,6 triệu  con tôm chết của 693 hộ nuôi tại các vùng nuôi.

Nguyên nhân làm cho tôm hùm chết hàng loạt là do: mật độ nuôi cao, lồng đặt sát đáy; kết cấu và kiểu nuôi lồng bè: Lồng đóng kín, kích thước lồng nhỏ; nắng nóng kéo dài (nhiệt độ trong nước cao) dẫn đến quá trình phân rã và khoáng hóa mạnh các chất hữu cơ tích tụ lâu ngày trong nền đáy của vùng nuôi. Ngoài ra, sự tích tụ chất hữu cơ từ thức ăn dư thừa trong quá trình cho tôm ăn trong nền đáy dẫn đến hiện tượng phú dưỡng là những căn nguyên nhân gây nên hiện tượng thiếu oxy tầng đáy, dẫn đến việc tôm hùm chết hàng loạt

Trong quá trình nuôi trồng thủy sản lồng bè, lượng chất thải từ hoạt động NTTS phát sinh khá lớn (bao bì đựng thức ăn, thuốc, chế phẩm sinh học,vỏ sò, ….), bà con thưởng xả thải trực tiếp ra môi trường. Theo thời gian, nếu không thu gom xử lý thì sẽ gây ô nhiễm môi trường vùng biển của Vịnh Xuân Đài. Chính vì vậy việc thực hiện mô hình thu gom chất thải nuôi trồng thủy sản trên Vịnh Xuân Đài là rất cần thiết và cấp bách, nhằm từng bước cải thiện môi trường vùng nuôi, giữ gìn, bảo tồn nguồn lợi thủy sản trên Vịnh.

UBND phường Xuân Yên đã triển khai mô hình thu gom chất thải trong nuôi trồng thủy sản trên địa bàn từ tháng 11/2019. Đến nay, theo tinh thần nhà nước và nhân dân cùng tham gia. UBND phường đã ban hành thông báo, in và phát tờ rơi, tuyên truyền vận động các hộ NTTS về vị trí, thời gian và giá dịch vụ thu gom chất thải NTTS cho người dân được biết và mang chất thải vào bờ đúng vị trí và thời gian để đội trung chuyển thu gom.

Sở TN&MT đã hỗ trợ cho UBND phường 12 xe đẩy tay, hiện nay 12 xe đã bàn giao cho đội trung chuyển và đã đặt tại các điểm tập kết dưới bờ biển (hiện nay có 11 điểm tập kết). Tại mỗi điểm tập kết đều đặt bảng “điểm tập kết và thu gom chất thải NTTS” để người dân dễ nhận biết được các điểm tập kết và mang chất thải từ bè vào trong bờ đúng vị trí. Thành lập đội trung chuyển chất thải NTTS gồm 03 người. Mô hình đã tiến hành cấp phát 387 giỏ đựng chất thải cho các hộ NTTS để các hộ mang chất thải từ ngoài bè nuôi vào bờ. Các hộ NTTS nhiều hơn 30 lồng sẽ đóng phí dịch vụ 70 ngàn(đồng/hộ/tháng) và ít hơn 30 lồng sẽ đóng phí dịch vụ 50 ngàn (đồng/hộ/tháng) và số hộ tham gia mô hình 387 hộ.

Trong quá trình thực hiện mô hình, UBND thị xã hỗ trợ kinh phí để chi cho hoạt động thu gom rác trong hai tháng đầu triển khai (là tháng 11 và tháng 12/2019) không thu phí dịch vụ đối với các hộ. Ngoài ra còn tổ chức nhiều đợt tổng dọn vệ sinh bờ biển tại khu phố Phước Lý là vùng trọng điểm nuôi tôm lồng bè. 

Mô hình được triển khai thu gom chất thải từ tháng 11/2019, thời gian đầu khối lượng chất thải do các hộ NTTS mang vào bờ để xử lý còn ít: khoảng từ 2m³ đến 3m³/đợt thu. Từ đầu năm 2020 đến tháng 9/2020 khối lượng rác đạt trung bình khoảng 6m³/đợt thu (theo phương án dự kiến khoảng 5,6m²/đợt thu). Mỗi tuần thu 3 lần vào các ngày thứ 2, thứ 4 và thứ 6.

Mô hình đã góp phần giảm thiểu rác thải trong vịnh Xuân Đài, bảo vệ môi trường và tạo thói quen, nâng cao ý thức về thu gom rác thải trong nuôi trồng thủy sản. Mô hình này cần được duy trì, phát triển tại các xã/ phường lân cận có điều kiện tương tự như phường Xuân Yên.

Hồng Ngân