1. Toàn cảnh kinh tế thủy sản năm 2019
Theo Tổng cục Thống
kê, năm 2019 GDP thủy sản theo giá thực tế đạt 205.252 tỷ đồng chiếm 3,4% GDP
toàn quốc và chiếm 24,4% GDP toàn ngành nông nghiệp, chỉ đạt 80% so với mục
tiêu chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2020 (mục tiêu đến năm
2020 thủy sản chiếm 30 - 35% GDP trong khối nông - lâm - thủy sản nghiệp). Theo
giá so sánh năm 2019 đạt 111.846 tỷ đồng, bình quân tăng trưởng giai đoạn
2015-2019 chỉ đạt 5,3%/năm, với mức tăng trưởng này đến năm 2020 sẽ không thể đạt
mục tiêu thủy sản chiếm 30 - 35% GDP trong khối nông, lâm, thủy sản nghiệp.
Cũng theo Theo Tổng cục
Thống kê, năm 2019 GDP thủy sản tăng trưởng 6,3% so với năm 2018, bằng 0,89 lần
so với tăng trưởng toàn quốc và tăng trưởng cao gấp 3,13 lần so với toàn ngành
nông nghiệp (toàn quốc tăng trưởng 7,02% so với năm 2018; toàn ngành nông nghiệp
tăng trưởng 2,01% so với năm 2018). Đạt được thành tựu này chủ yếu do nhờ tổng
sản lượng thuỷ sản tăng 5,6% so với năm trước (ước tính đạt 8.200,8 nghìn tấn đạt
vượt trên 1,2 triệu tấn so với mục tiêu Chiến lược và quy hoạch tổng thể ngành
thủy sản đề ra đến năm 2020 đạt 7 triệu tấn). Trong đó, sản lượng thủy sản nuôi
trồng tăng 6,5% so với năm 2018 (ước đạt 4.432,5 nghìn tấn đạt 97,4% so với mục tiêu Chiến lược và quy hoạch tổng thể
ngành thủy sản đề ra đến năm 2020 sản lượng nuôi trồng chiếm 65% tổng sản lượng
thủy sản); sản lượng thủy sản khai thác tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước (ước
tính đạt 3.768,3 nghìn tấn đạt vượt trên 1,3 triệu tấn so mục tiêu Chiến lược
và quy hoạch tổng thể ngành thủy sản đề ra đến năm 2020 sản lượng nuôi trồng
chiếm 35% tổng sản lượng thủy sản); Cũng theo Tổng cục Hải quan, năm 2019 ước kim
ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 8,6 tỷ USD, giảm 1,2% so với năm 2018, đạt mục
tiêu Chiến lược thủy sản đề ra đến năm 2020 đạt từ 8-9 tỷ USD. Tuy nhiên không
đạt mục tiêu quy hoạch đề ra đến năm 2020 đạt 11 tỷ USD, nguyên nhân chủ yếu do
gặp khó khăn ở thị trường nhập khẩu (giá tôm giảm do cạnh tranh từ ngành tôm của Ấn Độ, Ecuador và sản
lượng tồn kho từ năm 2018 còn lớn, trong khi Trung Quốc bắt đầu siết chặt kiểm
soát chất lượng, truy suất nguồn gốc tại biên giới và diễn biến khó lường của
cuộc chiến tranh thương mại Trung - Mỹ).
Riêng khu vực nông,
lâm nghiệp và thủy sản năm 2019 đạt mức tăng trưởng thấp do hạn hán, biến đổi
khí hậu ảnh hưởng tới năng suất và sản lượng cây trồng, ngành chăn nuôi chịu
thiệt hại nặng nề bởi dịch tả lợn châu Phi, nông sản gặp khó khăn về thị trường
tiêu thụ và giá xuất khẩu. Tăng trưởng của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản
năm 2019 đạt 2,01%, chỉ cao hơn mức tăng 1,36% của năm 2016 (Ngành nông nghiệp
đạt mức tăng thấp 0,61%, là mức tăng thấp nhất trong giai đoạn 2011-2019, đóng
góp 0,07 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn
nền kinh tế; ngành lâm nghiệp tăng 4,98% nhưng chiếm tỷ trọng thấp nên chỉ
đóng góp 0,04 điểm phần trăm. Tuy nhiên, điểm sáng của khu vực này là ngành thủy
sản tăng trưởng khá ở mức 6,3%, đóng góp 0,21 điểm phần trăm chủ yếu do sản
lượng nuôi trồng và khai thác đạt khá) (Tổng cục Thống kê, 2019).
Hình 1. Cơ cấu GDP thủy sản trong nền kinh tế quốc dân
2015-2019
Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2019
Hình 2. Cơ cấu
GDP thủy sản trong ngành nông nghiệp 2015-2019
Nguồn: Tổng cục
Thống kê, 2019
Hình 3. Hiện
trạng và mục tiêu đóng góp của GDP thủy sản vào GDP
chung toàn
ngành nông, lâm thủy sản đến năm 2020
Nguồn: Tổng cục
Thống kê, 2019
Hình 4. Tăng
trưởng các ngành kinh tế Việt Nam giai đoạn 2016-2019
Nguồn: Tổng cục
Thống kê, 2019
. Một vài dự báo kinh tế thủy sản năm 2020
- Dự báo tăng trưởng
kinh tế ngành thủy sản năm 2020 sẽ tăng trưởng trên 7% so với năm 2019 (sai số
dự báo ±5%). Với mức tăng trưởng này đến năm 2020 sẽ không đạt mục tiêu Chiến
lược thủy sản đề ra đến năm 2020 thủy sản chiếm 30-35% GDP trong khối nông, lâm, thủy sản.
- Dự báo kim ngạch xuất
khẩu thủy sản Việt Nam sẽ đạt trên 9 tỷ USD (sai số dự báo ±5,9%). Với mức tăng
trưởng này đến năm 2020 sẽ không đạt mục tiêu Quy hoạch tổng thể ngành thủy sản
đến năm 2020 kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 11 tỷ USD.
Hình 5. Xuất khẩu thủy sản Việt Nam giai đoạn 2005-2019 và
dự báo 2020
Nguồn: Tính
toán dựa vào số liệu của VASEP, 2019
3. Tài liệu tham khảo
-
Tổng cục Thống kê (2019). Tình hình Kinh tế-xã hội Việt Nam quý IV và cả năm
2019.
-
VASEP (2019). Thống kê số liệu xuất khẩu thủy sản Việt Nam giai đoạn 2005-2018
và 11 tháng năm 2019.
ThS. Nguyễn Tiến
Hưng
Viện Kinh tế và Quy
hoạch thủy sản